Villa Paulowna

In ons Zeeheldenkwartier staat één vrijstaand huis. Een! Het is de villa op de hoek Van de Spiegelstraat en de Van Speijkstraat. Een Rijksmonument – Van de Spiegelstraat 12 – erkend om z’n architectuurhistorische waarde, om het vrijstaande afwijkende karakter van de overige aaneengesloten bebouwing in het Zeeheldenkwartier, en z’n stedenbouwkundige ligging op een belangrijk punt aan een van de best bewaard gebleven en karakteristieke straten van het Zeeheldenkwartier. In het Bestemmingsplan 2010 is het gehele perceel met de twee straten eromheen aangemerkt als beschermd stadsgezicht van de 1ste orde.

Sloopplannen

Maar niet voor veel langer, als het aan de Gemeente en de huidige eigenaar van de villa ligt! Op 31 augustus j.l. heeft de Gemeente ingestemd met de sloop van een deel van de villa en inmiddels zijn bouwplannen gepresenteerd om op bijna 1000m2 meter vrije terrein een ondergrondse parkeergarage te bouwen en een appartementencomplex van 16 meter breed, 16 meter diep en 15 meter hoog.

Geschiedenis

De villa – eerste huis ten westen van de Trompstraat -, is gebouwd in 1876 door August Pit. Na nog drie eigenaar/bewoners, werd de villa in 1913 gekocht door het Oostenrijks-Hongaarse Keizerrijk, die er de diplomatieke missie vestigde. De villa is toen aan de linker en rechterkant uitgebouwd. In 1927 werd de villa verkocht aan de Haagse Kamer van Koophandel, die in 1937 een uitbreiding aan de achterzijde liet bouwen Na vertrek van de KvK in 1962 komt de villa in bezit van vastgoedkantoren en beleggingsmaatschappijen, die het verhuren aan o.a. de Staatslotterij, opleidingsinstituten, en ook als kinderdagverblijf. In 1988 wordt de leegstaande villa gekraakt, en in 1990 ontruimd, daarna weer verhuurd – en in 1999 volledig gerenoveerd. In 2006 koopt de Stichting tot behoud van monumenten Villa Paulowna het pand, en de gebruiker wordt de PBLQ, advies en opleidingsinstituut voor de overheid op het gebied van informatievoorziening.
Vrij onverwacht verkoopt de Stichting op 31 mei 2017 het gebouw aan The Hague Management. Deze bv kennen we. O.a. ook betrokken bij de voorgenomen sloop van de parkeergarage in de Prins Hendrikstraat. Maar de seinen stonden al op rood. Op 26 april dit jaar al had Groenendaelstate – ook weer een bv op hetzelfde adres – de omgevingsvergunning, lees sloopvergunning voor een deel van de villa aangevraagd bij de Gemeente. Die vervolgens eind augustus instemt.

Bescherming

Aangenomen zou mogen worden dat dit monumentale geheel redelijk beschermd is. Die bescherming blijkt ook uit een eerdere reactie van B&W, toen een projectontwikkelaar met de villa snode plannen had. In 1987 antwoordt B&W per kerende post op een verzoek tot sloop dat: ‘wij in beginsel niet bereid (zijn) aan de door u ingediende aanvrage (tot sloop) medewerking te verlenen en zullen wij – als hiervoor een officieel verzoek om bouwvergunning zal worden ingediend – deze weigeren wegens strijd met het bestemmingsplan Zeeheldenkwartier..’. Duidelijke taal. Wij vragen ons af wat de mogelijk gewijzigde omstandigheden zouden kunnen zijn, die aanleiding zouden geven tot een trend-breuk – van directe (en terechte) afwijzing, naar instemming – overigens – zonder enige overtuigende motivatie?

Gemeente meent zich te kunnen beroepen op het gegeven dat de uitbreiding uit 1937 van de Kamer van Koophandel niet opgenomen is in de beschrijving van het Rijksmonument en dat sloop en vervanging door een glazen galerij beter past bij de villa, die daarmee vrijer op het terrein komt te staan. Even worden de bouwplannen van de projectontwikkelaar vergeten! Bovendien, motivering snijdt geen hout! In 1937 hebben Architecten Van Nieukerken – bekend van meerdere beeldbepalende gebouwen in Den Haag (Kneuterdijk 1, het Hoofdkantoor Shell) – zorgvuldig de uitbreiding in overeenstemming gehouden met de oorspronkelijke architectuur van de villa, waarbij de aanbouw qua architectuur strakker is, overeenkomstig de tijdsperiode, maar niet contrasteert met de oudere delen.

Bezwaar

Wat wel belangrijk is dat de Gemeente het instemmingsbesluit tot sloop niet alleen onvoldoende gemotiveerd heeft, maar het sloopverzoek ook op grond van wettelijke bepalingen én eigen gemeentelijke verordeningen had moeten afwijzen. Nadat omwonenden en de Bewonersorganisatie Groene Eland ‘Afwijkende Visies’ gegeven op de aangevraagde sloopvergunning hebben zij inmiddels ‘Bezwaarschriften’ tegen de instemmingsbeslissing bij B&W ingediend waarin de juridische afwijzingsgronden worden benadrukt. Commissie bezwaarschriften heeft inmiddels laten weten 18 weken voor de behandeling te moeten uittrekken.

U begrijpt het: wordt vervolgd!